Wat overkomt je allemaal als je door een agent aangehouden wordt, wat zijn je rechten, wat kun je verwachten. Het stuk over aanhouding geeft een beeld van wat er bij een eenvoudige aanhouding kan gebeuren en hoe lang je op welke gronden door de politie vastgehouden kunt worden.
Iedereen weet dat hij door een politieagent aangesproken kan worden als hij iets doet waarvan het algemeen bekend is dat het niet mag. Door een rood licht rijden, brommen op het voetpad, een ruit vernielen en doorlopen, iemand anders slaan, zijn min of meer bekende acties die problemen op kunnen leveren. De Algemeen Plaatselijke Verordening (APV) is een lokale wetgeving die in elke stad anders is, maar die ook hier in Dordrecht is vastgesteld door de gemeenteraad en geldt. Wat niet iedereen weet is dat daar allerlei artikelen instaan die ook heel gewone gebeurtenissen tot iets maken waarop een politieagent je kan aanspreken. Bijvoorbeeld als je ergens op straat even een tijdje niets staat te doen en/of ergens tegen aanleunt, als je na 22.00 uur over straat gaat met een schroevendraaier in je zak, als je flyers uitdeelt op een plek waarvan de APV zegt dat het niet mag of als je op straat een blowtje rookt en iemand daar over klaagt bij de politie.
Belediging of niet opvolgen ambtelijk bevel
Los van de artikelen in de APV komt het steeds vaker voor dat burgers worden gearresteerd/aangehouden als ze iets tegen politieagenten zeggen dat wordt opgevat als een belediging van een ambtenaar in functie. Het beledigen van een ambtenaar in functie of het niet opvolgen van een bevel/vordering van een politieagent is een misdrijf. Dat betekent dat de politieagent mogelijkheden heeft om jou dan aan te houden en/of arresteren. In de praktijk kan het dan gebeuren dat je wordt vastgepakt en met je handen op je rug wordt geboeid, je kunt gefouilleerd worden. Je wordt dan in een politieauto of busje meegenomen naar het politiebureau voor verhoor en/of nader onderzoek. Als je het er niet mee eens bent, je spreekt tegen, zwaait met een arm of maakt een gebaar dan kan dat gezien worden als verzet tegen je aanhouding en daarvoor kun je een dagvaarding krijgen net als voor het niet opvolgen van een ambtelijk bevel. Als je een vriend probeert te helpen die gearresteerd wordt, ook al is dat door vragen aan de agent te stellen, kan dat worden opgevat als belemmering bij een arrestatie. Daarvoor kun je ook aangehouden en gedagvaard worden.
In de cel en het verhoor
Eenmaal aangekomen op het politiebureau zul je voor je de cel ingaat je zakken leeg moeten maken en je riem en veters in moeten leveren. Je komt in een cel te zitten. Dat kan een wachtcel zijn, die klein is en weinig voorzieningen heeft, maar het kan ook een grotere cel zijn waarin een bed staat. Er is, als het goed is, in je cel een knop waar je op kunt drukken als je iets wilt vragen. De eerste politiebeambte die je daar iets zal vragen is de (hulp)officier van Justitie die moet kijken of je terecht aangehouden bent. Als de (hulp)officier van Justitie vindt dat de aanhouding onterecht is, wordt je direct vrijgelaten en krijg je je spullen weer terug. Je kunt op het bureau maximaal 6 uur worden vastgehouden voor verhoor. Je hoeft ook je naam niet te geven, maar dan kun je wel langer vastgehouden worden, dan wordt de periode met zes uur verlengd, als je je naam en adres niet wilt geven. Meestal word je de volgende dag verhoord door politieagenten. Ze moeten je waarschuwen ( cautie) dat je niet hoeft te antwoorden. Je hoeft niets te zeggen en kunt je beroepen op je zwijgrecht. Waarschijnlijk zit je dan wel langer vast, maar na de zes of twaalf uur wordt een advocaat gewaarschuwd die je zal bezoeken en advies kan geven over wat je beter wel en niet kunt zeggen. Wil je wel meewerken aan het verhoor, probeer dan je eigen woorden te blijven gebruiken en vraag ook van agenten, dat ze het er zo inzetten, als jij het zelf vertelt. Van dat verhoor wordt een verslag gemaakt, dat een Proces Verbaal (woordelijk verslag) heet. De politieagenten zullen je vragen om dat te ondertekenen. Als je het er niet mee eens bent moet je dat niet doen. Je kunt dan beter wel vragen of ze in dat proces verbaal zetten dat je niet wilt ondertekenen omdat je het niet eens bent met de weergave van jouw woorden. Zowel een niet ondertekend, als een wel ondertekend proces verbaal kunnen worden gebruikt in een rechtszaak. Je kunt je verklaring niet intrekken. Vraag altijd een kopie van je eigen Proces Verbaal. Je krijgt het waarschijnlijk niet, maar je hebt er wel recht op en het is voor jou en eventueel je raadsman belangrijk terug te kunnen lezen wat er door jou verklaard is.
In verzekeringstelling
Na zes uur (eventueel twaalf uur met verlenging) vasthouden zal er gekozen moeten worden door de politie/het OM (Openbaar Ministerie), of ze houden je langer vast in verband met het onderzoek, of ze laten je gaan. Let wel goed op want de tijd dat je vastzit tussen 0.00 uur en 09.00 uur telt niet mee, na je aanhouding. Als de politie je langer vast wil houden, wordt je in verzekering gesteld. Na maximaal drie dagen en 15 uur word je voorgeleid voor de Rechter Commissaris (RC), die zal bekijken of je inverzekeringstelling rechtmatig was en of het echt nodig is dat je langer wordt vastgehouden en op vordering van de Officier van Justitie door de RC in bewaring wordt gesteld. Voordat je bij de RC terechtkomt zie je voor het eerst je eigen advocaat. Als je in verzekering wordt gesteld dan wordt een advocaat aan je toegevoegd. Als je een goede advocaat kent, mag je die ook vragen om jou te vertegenwoordigen. De Rechter Commissaris zal deze advocaat dan aan je toevoegen, als de advocaat het er ook mee eens is. De advocaat stelt je familie op de hoogte. Die heeft het proces verbaal gelezen. Het kan zijn dat er niet veel tijd is om goed met je advocaat te praten voordat je bij de Rechter-Commissaris komt. Het is wel bijzonder belangrijk dat je goed beseft wat het allemaal voor jou kan betekenen. In principe mag je niet bellen en geen bezoek ontvangen. Familie of vrienden kunnen wel schone kleren brengen.
Weer vrij
Het kan gebeuren dat je vrij wordt gelaten en er niets meer van lijkt te horen. Als je in verzekering bent gesteld moet je altijd wat van het Openbaar Ministerie horen, of je wordt gedagvaard of je zaak wordt geseponeerd. Het kan gebeuren dat je gelijk bij je vrijlating een dagvaarding mee krijgt waarin dan staat wanneer je voor de rechter moet verschijnen en wat het OM ( de Officier van Justitie) vindt wat je voor strafbaar feit hebt gepleegd, dat word je dan ten laste gelegd. Als de dagvaarding je in handen is gegeven, dan is hij aan je betekend. Hij is ook aan je betekend als hij is afgegeven aan een huisgenoot of teruggezonden wordt omdat je geen vaste woon- of verblijfplaats hebt. Let dan goed op, want als je niet naar de rechtszitting gaat kan je zaak bij verstek behandeld worden. Je kunt dan veroordeeld worden. Als je het niet met een veroordeling eens bent kun je in hoger beroep, maar daar heb je meestal maar twee weken de tijd voor, daarna is je vonnis onherroepelijk. Als je zelf niet gegaan bent, en de dagvaarding is je betekend, krijg je geen bericht van de uitspraak, dan weet je dus niet wat je boven het hoofd hangt! Als je een dagvaarding krijgt, neem dan gelijk contact op met je advocaat, zodat die op tijd alle benodigde papieren kan opvragen.
Minderjarig
Als je nog geen achttien bent, zal de politie je ouders moeten bellen om te vertellen wat er is gebeurd. Dat gebeurt wel eens later dan de nacht of dag waarop je aangehouden bent en dan maken ouders zich bijzonder ongerust.
Aangifte
De politie is verplicht als je aangifte wilt doen, om die aangifte op te nemen. Als je te hard bent aangepakt, vraag dan aan een dokter om ernaar te kijken en vraag om een medische verklaring. Die zul je nodig hebben in de rechtszaal. Maak zo nodig foto’s van blauwe plekken of wonden. Als het Openbaar Ministerie op jouw aangifte niet wil vervolgen, dan kan jouw advocaat een klacht indienen bij het gerechtshof over niet vervolging. Dan zul je wel moeten wachten tot het Openbaar Ministerie je bericht dat het niet tot vervolging overgaat. Het duurt wel vaker maanden voordat je bericht daarover krijgt.
